દિવાળીનો તહેવાર ભારતના વિવિધ ભાગોમાં વિવિધ પરંપરાઓ અને રિવાજો સાથે ઉજવવામાં આવે છે. ગોવામાં આ તહેવારની વિશેષ ઓળખ નરક ચતુર્દશી છે, જેને ‘નરકાસુર વદ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અહીં આ દિવસે ભગવાન કૃષ્ણને વાસ્તવિક નાયક માનવામાં આવે છે, જે રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કરે છે. આ દિવસે, ગોવાના વિવિધ ભાગોમાં મોટા પાયે પુતળા દહન કરવામાં આવે છે, જે અનિષ્ટ પર સારાની જીતનું પ્રતીક છે.
ગોવામાં દિવાળીનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ દિવસ નરક ચતુર્દશી છે. આ દિવસની વિશેષતા એ છે કે અહીં રાવણ નહીં પણ નરકાસુરના પૂતળાનું દહન કરવામાં આવે છે. ગોવાના લોકો દુષ્ટતાના પ્રતીક એવા નરકાસુરના વિશાળ પૂતળા બનાવે છે અને સવારે તેને બાળી નાખે છે. આ પરંપરા દર્શાવે છે કે શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા દુષ્ટતાનો અંત આવ્યો હતો.
અહીં શ્રી રામ નહીં , શ્રી કૃષ્ણ છે ઉજવણીનું કારણ
બાકીના ભારતમાં, દિવાળી શ્રી રામના અયોધ્યામાં પાછા ફરવા અને રાવણ પરના વિજય સાથે સંબંધિત છે. પરંતુ ગોવામાં આ તહેવારનું મુખ્ય પાત્ર ભગવાન કૃષ્ણ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે તેમણે રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કર્યો હતો અને તેના અત્યાચારોથી દુનિયાને મુક્ત કરી હતી. આ ઘટના પ્રતિકાત્મક રીતે ગોવામાં દર વર્ષે નરક ચતુર્દશીના દિવસે પૂતળા દહન દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે.
પુતળાનું દહન
નરક ચતુર્દશીના દિવસે, ગોવાના સ્થાનિક લોકો વિશાળ પુતળા બનાવે છે, જે રાક્ષસ નરકાસુરનું પ્રતીક છે. આ પૂતળાઓ કાગળ, લાકડા અને કાપડના બનેલા છે, જે ફટાકડાથી ભરેલા હોય છે. આ પૂતળાઓ મોટાભાગે ગામડાઓ અને શહેરોના અગ્રણી સ્થાનો પર સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. આ પૂતળાઓને સવારે બાળવામાં આવે છે, જે દુષ્ટતાના અંતનું પ્રતીક છે.
રાક્ષસ નરકાસુરના પૂતળાનું દહન કરી પણજીના લોકોએ કર્યું દિવાળી સેલિબ્રેશન, જુઓ Video#Goa #Diwali #Diwali2024 #DiwaliCelebration #Panaji #Narakasura #viralvideo #vtvgujarati pic.twitter.com/rIZ9dOPgKr
— VTV Gujarati News and Beyond (@VtvGujarati) October 31, 2024
ગોવાની દિવાળી પરંપરાઓમાં સમૂહ ઉજવણી
ગોવામાં નરક ચતુર્દશીની ઉજવણી સમૂહ છે. દરેક વિસ્તાર, ગામ અને નગરમાં લોકો ભેગા થાય છે અને પૂતળા દહનની તૈયારી કરે છે. આ પ્રસંગે લોકો ભગવાન કૃષ્ણની પૂજા કરવા અને અનિષ્ટના અંતની ઉજવણી કરવા માટે ભેગા થાય છે. બાળકોથી લઈને વડીલો સુધીના લોકો આ ઉત્સવમાં સક્રિયપણે ભાગ લે છે અને તેને ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવે છે.
ગોવાની નરક ચતુર્દશી પરંપરા માત્ર એક ધાર્મિક વિધિ નથી, પરંતુ તે સામૂહિકતા, ભાઈચારો અને અનિષ્ટ પર સારાની જીતનો સંદેશ પણ આપે છે. દિવાળીનું આ અનોખું સ્વરૂપ ગોવાને બાકીના ભારત કરતાં અલગ ઓળખ આપે છે.