ગુજરાત અને દેશમાં અનેક રહસ્યો છુપાયેલા છે. તમને ખ્યાલ હશે કે લગભગ બે દાયકા પહેલા ભારતના ખંભાતના અખાતમાં એક શહેર મળી આવ્યું હતું. જેને ખંભાતનું ખોવાયેલ શહેર કહેવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ શહેર લગભગ 9500 વર્ષ પહેલા દરિયામાં ડૂબી ગયું હતું. નિષ્ણાતોએ તેને વર્ષ 2002 માં શોધી કાઢ્યું હતું. શહેર સંપૂર્ણ રીતે પાણીમાં ડૂબી ગયું હોવા છતાં હજુ પણ રહસ્ય જ છે કે તે કેવી રીતે ડૂબી ગયું?
આ વિશાળ શહેર પાંચ માઈલ લાંબા ખંભાતના અખાતમાં છુપાયેલું છે. આ પ્રાચીન શોધ 120 ફૂટ ઊંડા પાણીની અંદર સંસ્કૃતિના મૂળ વિશેની આપણી સમજને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરી શકે છે. આ શોધમાં માટીના વાસણ, મોતી અને માનવ હાડકાં મળી આવ્યા હતા. કાર્બન ડેટિંગ મુજબ, આમાંથી કેટલાક હાડકાં લગભગ 9,500 વર્ષ જૂના હતા. આ સારી રીતે સચવાયેલી પાણીની અંદરની વસ્તુઓ કદાચ જાણીતા ઇતિહાસ કરતાં જૂની દુનિયાની ઝલક આપે છે.
ચર્ચાની શરૂઆત
20 થી વધુ વર્ષો પછી પુરાતત્વવિદો હજુ પણ ડૂબી ગયેલા શહેરની ઉત્પત્તિ વિશે ચર્ચા કરી રહ્યા છે. દાવા સાથે કે તે સિંધુ ખીણ કરતાં પણ પહેલાનું હોઈ શકે છે. આ પ્રાચીન શોધે નિષ્ણાતો અને વિચિત્ર ઇતિહાસકારોને વિભાજિત કર્યા છે. ખંભાતનો અખાત ગુજરાતમાં અરબી સમુદ્રના કિનારે આવેલો છે. આ ખાડી મુંબઈ અને દીવ ટાપુની ઉત્તરે છે. આ ખાડી ટ્રમ્પેટ આકારની છે. ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન સોનાર સ્કેન સમુદ્રના તળમાં પથરાયેલા ભૌમિતિક બંધારણોને દર્શાવે છે. આ સુઆયોજિત આકારો માનવીય સ્પર્શનો સંકેત આપે છે, જે પ્રાચીન સંસ્કૃતિના અભિજાત્યપણુ વિશે આશ્ચર્ય પેદા કરે છે.
થિયરી
બદ્રીનારાયણ, ભારતના નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઓશન ટેક્નોલોજીના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ભૂસ્તરશાસ્ત્રી, સૂચવે છે કે આ શહેર સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ પહેલાની ‘મધર સંસ્કૃતિ’માંથી હોઈ શકે છે, જે છેલ્લા હિમયુગ પછી ડૂબી ગઈ હતી.. તેમના સિદ્ધાંતે પ્રાચીન માનવ ઉત્ક્રાંતિ વિશેની પરંપરાગત માન્યતાઓને પડકારીને તણાવ પેદા કર્યો છે.
લાકડાનું રહસ્ય
9,500 વર્ષ જૂના લાકડાના ટુકડાએ ચર્ચા જગાવી છે. કેટલાક કહે છે કે આ પ્રાચીન વસવાટને સાબિત કરે છે, જ્યારે અન્ય દલીલ કરે છે કે આ સમગ્ર સાઇટને ડેટિંગ કરવા માટે અપૂરતા પુરાવા છે, જે વ્યાપક દાવાઓ પર પડછાયો નાખે છે.
સંશયવાદીઓ પ્રસ્તાવ મૂકે છે કે મજબૂત ભરતી દળો અને સ્થળાંતર કરતી રેતીએ માનવ રચનાને બદલે માળખાને આકાર આપ્યો. આ પ્રાકૃતિક સ્પષ્ટીકરણો, વિવેચકો દ્વારા સારી રીતે માનવામાં આવે છે, તે સાઇટ વિશેના પ્રવર્તમાન ઉત્સાહને પડકારે છે.
ઈતિહાસની પુનઃકલ્પના
ફિલ્મ નિર્માતા ગ્રેહામ હેનકોક દાવો કરે છે કે આ શોધ ઈતિહાસને ફરીથી લખી શકે છે. તે માને છે કે તે પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓ માટે અમારી સમયરેખાને પડકારે છે, છુપાયેલા પ્રકરણો તરફ નિર્દેશ કરે છે જે હજુ સુધી બહાર આવ્યા નથી.
વણઉકેલાયેલ રહસ્ય
દાયકાઓના અભ્યાસ છતાં ખંભાત સાંસ્કૃતિક સંકુલનો અખાત પ્રપંચી રહ્યો છે. ખતરનાક પાણીમાં તેનું સ્થાન સંશોધનને મર્યાદિત કરે છે, વિશ્વને આશ્ચર્યમાં મૂકે છે. શું તેના રહસ્યો ક્યારેય સંપૂર્ણ રીતે જાહેર થશે?
